Zapewnić organizmowi niezbędnych składników do życia

Istnienie ścisłego związku między układem nerwowym a hormonalnym u nikogo
dziś nie budzi wątpliwości. Obecnie oba układy traktuje się najczęściej
jako jedną funkcjonalną całość i określa się jednym terminem: układ neurohormonalny.


Ta zmiana spojrzenia była ważnym krokiem naprzód w zrozumieniu działania ludzkiego organizmu. Niestety,mechanizm powstawania wielu chorób neurologicznych i endokrynologicznych nadal pozostawał nieznany. Trudno było wykryć czynniki wywołujące te choroby. Przypuszczano, że istnieją jakieś nieznane hormony oraz neuromediatory, które są przyczyną wielu nieuleczalnych chorób. Wysuwano także tezy, że przyczynami tych chorób są wolne rodniki i substancje toksyczne.Suplementacja antyoksydantami oraz unikanie spożywania podejrzanych substancji nie przynosiły jednak znaczącej poprawy. Leczenie polegało zatem jedynie na usuwaniu objawów choroby. Gwałtowny wzrost zachorowań na choroby nowotworowe w ostatnim dziesięcioleciu przyczynił się do szybkiego tempa rozwoju immunologii (nauki o odporności). I okazało się, że dotychczas nieznaną przyczyną wielu tzw. chorób cywilizacyjnych są zaburzenia pracy układu odpornościowego.
Układ ten w pewnym stopniu przypomina układ hormonalny, gdyż podobnie jak on wytwarza substancje chemiczne, które nie tylko regulują czynność własnego układu, ale wpływają również na czynność układu neurohormonalnego. Dlatego zaczęto traktować te trzy układy (nerwowy, hormonalny i odpornościowy) jako jedną funkcjonalną całość i ze względu na ich ścisłe powiązania stworzono nowy kierunek nauki: neuroimmunoendokrynologię. Istnienie ścisłego związku między pracą układu neurohormonalnego i układu odpornościowego najprościej można zilustrować na przykładzie reakcji w sytuacji stresu. Nie jest dla nikogo tajemnicą, że zbyt silny lub długotrwały stres prowadzi do zachwiania równowagi w układzie hormonalnym, tj. do znacznego wzrostu poziomu kortyzolu (hormonu stresu), co wywołuje zaburzenie równowagi w układzie odpornościowym. Niesprawność układu odpornościowego to zaproszenie dla wielu chorób, które są zmorą naszej cywilizacji, np.: nowotworów (w tym białaczki), infekcji wirusowych (w tym WZW – wirusowe zapalenie wątroby), pasożytniczych, bakteryjnych i grzybiczych; alergii, egzemy (wyprysku atopowego), astmy oskrzelowej, choroby reumatycznej, reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, zespołu Sjögrena charakteryzującego się m.in. wysychaniem oczu i suchością błony śluzowej jamy ustnej, sarkoidozy (inaczej choroba Besniera-Boecka-Schaumanna – to choroba układu odpornościowego charakteryzująca się powstawaniem ziarniniaków (małych grudek zapalnych), które nie podlegają martwicy. Praktycznie każdy organ może być nią dotknięty, chociaż najczęściej pojawia się w węzłach chłonnych i płucach. Objawy mogą się pojawić nagle, ale najczęściej postępują stopniowo. W obrazie rentgenowskim płuc sarkoidoza może przypominać gruźlicę lub chłoniaka.), stwardnienia rozsianego, fi bromialgii (zespół chorobowy, charakteryzujący się uogólnionym bólem w układzie kostno-stawowym z występowaniem charakterystycznych punktów, rozmieszczonych symetrycznie (tzw. punktów spustowych), wrażliwych na ucisk, którym towarzyszy uczucie przewlekłego zmęczenia, uczucie sztywności oraz snem nie powodującym uczucia odpoczynku.), tocznia rumieniowatego układowego, niedokrwistości
złośliwej (niedokrwistości Addisona-Biermera). Oddziaływanie między opisanymi układami następuje również w przeciwnym kierunku, tj. zaburzenia w układzie odpornościowym mogą wywoływać zaburzenia w układzie hormonalnym. Dziś wiadomo, że takie choroby, jak: chorobaGravesa-Basedowa (tarczyca), choroba Hashimoto (tarczyca), choroba Addisona (nadnercza), cukrzyca typu I (trzustka), mimo iż dotyczą organów wydzielania dokrewnego i objawiają się zaburzeniami hormonalnymi, to w istocie powstają na skutek zaburzenia równowagi w układzie odpornościowym. Neuroimmunoendokrynologia jest bardzo młodym kierunkiem nauki. Dlatego wiele pytań z tej dziedziny pozostaje na razie bez odpowiedzi. Na przykład nie wiadomo, w jaki sposób przywrócenie równowagi w układzie odpornościowym przyczynia się do: normalizacji pracy nadnerczy w wypadku ich nadczynności, likwidacji insulinooporności w przypadku cukrzycy II typu czy zahamowania rozwoju choroby Alzheimera. Te i inne pytania czekają na odpowiedź, lecz praktyczne wnioski można wyciągnąć już teraz. Przede wszystkim, aby zachować zdrowie, należy zadbać o utrzymanie wysokiej zdolności adaptacji organizmu,
czyli zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie organizmowi wszystkich składników odżywczych (także w postaci suplementów diety), niezbędnych do prawidłowej pracy układów nerwowego, hormonalnego i odpornościowego. Wskazane jest również stosowanie suplementów diety wspomagających naturalny układ oczyszczania organizmu z toksyn: pochodzących ze skażonego środowiska, wytwarzanych przez organizm (zwłaszcza w sytuacji stresu) oraz wytwarzanych przez oportunistyczne mikroorganizmy zasiedlające nasz organizm i zagrażające osłabionemu organizmowi. Suplementy diety są szczególnie istotne, gdyż toksyny bardzo skutecznie zaburzają pracę układu odpornościowego, upośledzając aktywność fagocytów i komórek NK (ang. Natural Killer – naturalni zabójcy), szczególnie istotnych w przypadku chorób nowotworowych.

Olga Stuglik, mgr fizjologii wyższych czynności nerwowych
Centrum Badawczo-Rozwojowe „Dynamika”